Hırsızlık suçu; Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almaya denir. Hırsızlık suçu, malvarlığı değerlerine karşı ve ekonomik bir çıkar elde etmek amacıyla işlenen suçlarındandır. Hırsızlık suçu, malvarlığı değerlerine karşı ve ekonomik bir çıkar elde etmek amacıyla işlenen suçlardandır.
Hırsızlık Suçunun Unsurları
Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesine göre:
“Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.”
O halde hırsızlık, zilyedinin rızası olmadan, başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almaktır. Hırsızlık suçunun mağduru taşınır malın zilyedidir, mağdurun hırsızlık suçunun konusu olan taşınır malın mülk sahibi olması gerekmez. Bu anlamda kişinin kullanmakta olduğu bir bisiklet, o kişinin kendi rızası olmaksızın çalınmışsa, o kişinin bizzat kendisi bisikletin sahibi olmasa dahi hırsızlık suçu meydana gelmiş olur ve burada bisikletin sahibi olmayan zilyet suçun mağduru haline gelmiş olacaktır.
Hırsızlık suçunun basit hali, Türk ceza Kanunu’nun 141. Maddesinde düzenlenmiştir. Ancak bazı hallerin gerçekleşmesi halinde suç nitelikli hale gelir bu haller de kanunun 142. Maddesinde düzenlenmiştir.
Basit Hırsızlık Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 142. Maddesinin öngörmediği haller dışında işlenen hırsızlık suçu basit hırsızlık suçu olarak tanımlanır.
Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre, basit hırsızlık suçunun konusuna örnek oluşturan fiiller şunlardır (Yargıtay CGK -2015/98 k.):
- İnşaatta çalışan işçilerin, açıkta bırakmış oldukları kişisel eşyalarının çalınması,
- İşyerlerinin önüne teşhir için konulan eşyaların çalınması,
- Pazar yerlerindeki açıkta bırakılan sebze, meyvelerin çalınmasını, yine pazar yerinde tezgahta bulunan giyim eşyalarının çalınması,
- Tarım mevsimi dışında tarlalarda bırakılan tarım araçlarının çalınması,
- İnşaata bırakılan inşaat malzemeleri dışındaki eşyalarının çalınması,
- İşyerine mal indirilirken kısa süreliğine açıkta bırakılan eşyalarının çalınması,
- Ev taşırken kısa süreliğine sokakta korunaksız bırakılan eşyalarının çalınması,
- Sokak ve caddelerde kilitsiz olarak bırakılan bisikletlerin çalınması,
- Plajlarda açık alanda bırakılan eşyalarını çalınması,
- Yine parkta oturan bir kişinin, bankın üzerine koyduğu çantasının çalınması,
- Çocuk arabasındaki veya pazar arabasındaki eşyanın çalınması.
Basit hırsızlığın cezası Türk Ceza Kanunu’na göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
Nitelikli Hırsızlık Nedir?
Aşağıdaki hallerin varlığı durumunda, basit hırsızlık suçu nitelikli hırsızlık suçuna dönüşür. Suçun cezası artar.
Hırsızlık suçu;
- Kamu kurumlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan herhangi bir kimseye ait eşya hakkında veya kamu hizmetine özgülenmiş mallar hakkında
- Toplu taşıma araçlarında veya bunların duraklarında, varış veya kalkış yerlerinde
- Afet veya genel bir felaketin etkilerini önlemek veya azaltmak amacıyla hazırlanan mal hakkında
- Gelenek veya özgülenme veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında
İşlenirse fail 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Öte yandan, aşağıdaki sayılan hallerin varlığı halinde kanun koyucu daha fazla bir artırım öngörmüştür. Bu haller,
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak “veya kilitlenmesini engellemek” suretiyle
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak
- Büyük veya küçükbaş hayvan hakkında
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında
İşlenirse fail hakkında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran Veya Azaltan Nedenler
- Gece Vakti Hırsızlık: Hırsızlık suçu gece vakti işlenirse faile yukarıda anlattığımız şekilde verilen ceza yarı oranında arttırılır. Yani fail, ister basit hırsızlık suçunu isterse nitelikli hırsızlık suçunu işlesin, suçu gece vakti işlediği takdirde belirlenen temel cezası yarı oranında arttırılır (TCK m.143).
- Ortak Mülkiyetteki Mal ve Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla Hırsızlık: Hırsızlık suçunun paydaş olunan veya üzerinde iştirak halinde mülkiyet ilişkisi bulunan mal üzerinde ortaklardan biri tarafından işlenmesi veya hukuki bir ilişkiye dayanan alacağı tahsil etmek amacıyla işlenmesi halinde fail 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suçun bu halinin işlenmesi halinde soruşturma yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır (TCK m.144).
- Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Azlığı: Hırsızlık suçu konusu malın değeri az ise faile verilen cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir (TCK m.145).
Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık
Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı zarar giderilirse, sanığa etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi yapılması mümkündür (TCK m.168)
Hırsızlık suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında, yani dava açılıncaya kadar giderilirse verilecek cezanın 2/3 oranına kadarı indirilir. Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı maddi zarar kovuşturma aşamasında, yani mahkemeye dava açıldıktan sonra giderilirse sanığa verilecek ceza 1/2 oranında indirilir.
Suçun Faili ve Mağduru
Türk Ceza Kanunumuzda hırsızlık suçunun mağduru, bizzat kendisi çalınan mala malik(malın sahibi) olsa da olmasa da, zilyettir(malı elinde bulunduran kişi). Yani malı elinde bulunduran kişi, malın gerçek sahibi olmasa da hırsızlık suçunun mağduru olan kişidir. Çünkü Türk Ceza Kanunumuzda hırsızlık suçuna ilişkin olarak korunan değerin mülkiyet değil, zilyetlik olduğu, kanun lafzından apaçık bir şekilde anlaşılmaktadır. Yani suçun oluşabilmesi için malın sahibi olmasa da elinde bulunduran kişinin rızası hilafında kendisine yara sağlamak amacıyla malı elinde bulundurandan alınması yeterlidir.
Hırsızlık suçunun meydana gelebilmesi için, bu suçu gerçekleştiren kişinin kendisine veya bir başkasına yarar sağlama maksadının bulunması ve bu maksadın ispatlanması gerekir, aksi takdirde hırsızlık suçunun oluştuğu düşünülemez. Ancak burada ifade edilmiş olan yarar sağlama maksadına ilişkin olarak çok önemli olduğunu düşündüğümüz bir nokta da şudur: Failin hırsızlık fiilini yarar sağlama maksadı ile gerçekleştirmiş olması, suçun meydana gelmesi için yeterlidir. Söz konusu taşınır maldan fiilen yarar sağlamış olması gerekmemektedir.
Sonuç
Hırsızlık, çeşitli halleri sebebiyle toplumda çok sık rastlanan ve neticesi itibariyle ciddiye alınması gereken bir suçtur. Yargılama aşamasında dikkatli adımlarla ilerleyip hukuki güvencenizi sağlamanız gerekmektedir.
Sizler de bu suçun faili veya mağduru olduğunuzda hukuk büromuzdan veya başka bir meslektaşımızdan hukuki yardım alabilirsiniz.
