Evlenecek olan çiftlerin veyahut halihazırda evli bulunan çiftlerin, sahip oldukları ya da evlilik sürecinde ayrı ayrı veya beraber edindikleri malları evlilik sürecinde nasıl yöneteceklerini ve evliliğin sona ermesi durumunda ise söz konusu malları nasıl paylaşacaklarını belirleyen sözleşme türüne evlilik sözleşmesi adı verilmektedir.
Evlilik sözleşmesi, eşler arasındaki malların paylaşım ve yönetimini düzenlemesi sebebiyle mal rejimi sözleşmesi olarak da adlandırılmaktadır. Evlilik sözleşmesi sayesine, evlilik sürecinde ve evliliğin sona ermesi durumunda boşanma sürecinde, eşler arasında oluşabilecek mal paylaşımı sorunları önlenmektedir.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesinin geçerliliği resmi şekilde yapılmasına bağlıdır. Esas itibariyle eşler arasındaki evlilik süresi boyunca ve evliliğin sona ermesi durumunda, kanuni mal rejimleri arasından hangisinin seçileceği ve uygulanacağı hususuna hizmet eden evlilik sözleşmesi, çiftlerin evlilik başvurusu sırasında seçtikleri kendilerine uygulanacak mal rejimi ile yapılmış olur, resmi nikah ile birlikte hüküm ifade etmeye başlar.
Evlilik sözleşmesinin, resmi nikah esnasında, görevli evlendirme memuruna eşlerin yapacağı beyan ile de kurulması mümkündür ve resmi nikahın yapılmasıyla hüküm ifade etmektedir.
Evliliğin devam ettiği sırada, eşlerin noter aracığıyla yaptıkları evlilik sözleşmesi ise noterde düzenlendiği tarihten itibaren hüküm ifade etmeye başlayacaktır. Evlilik tarihinden önce noterde yapılan bir evlilik sözleşmesinin hüküm ifade etme tarihi ise resmi nikahın yapıldığı tarihtir.
Evlilik Sözleşmesi Hangi Durumlarda İptal Olur?
Bununla birlikte evlilik sözleşmesi, gerekli sebeplerin oluşması halinde taraflardan birinin başvurusuyla da mahkeme tarafından kaldırılabilir. Bu durumu daha açık ifade etmek gerekirse: Türk Medeni Kanunu’nun 206. maddesinde “Haklı bir sebep varsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir” denilmektedir.
Söz konusu maddede sınırlı olmamak üzere hakimin bu konuda karar vermesini gerektiren sebepler sayılmıştır. Bu madde uyarınca örneğin mal ortaklığı rejimini kabul etmiş olan eşlerden birinin, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep olmadan esirgemesi diğer eş adına mahkemeye başvurmak için haklı bir sebep teşkil etmekte olup hakim var olan mal rejimini ortadan kaldırabilmektedir.
Evlilik sözleşmesinin ortadan kalkmasına neden olacak bir diğer konu da evliliğin iptali meselesidir. Evliliğin geçersiz kılınmasıyla birlikte yapılmış olan sözleşme de geçerliliğini yitirecektir.
Bir diğer husus ise eşlerin, mal rejiminin belirlenmesi konusunun dışına çıkan sözleşme yapmaları mümkün değilken her nasılsa böyle bir evlilik sözleşmesinin yapılması halinde yapılmış olan sözleşme geçersiz olup hukuk sistemimiz böyle bir sözleşmeyi kesin hükümsüz saymıştır.
Sözleşmeli Evlilik ile Hangi Mal Rejimleri Tercih Edilebilir?
Eşler aralarında yaptıkları ve noterde onaylanan bir evlilik sözleşmesinde ya da evlilik başvurusu veya resmi nikah esnasında evlendirme memuruna yaptıkları beyan ile yapılan bir evlilik sözleşmesinde, farklı türden mal rejimlerinin uygulanmasını kararlaştırabilmektedir.
Türk hukuk sistemi genel anlamda 4 farklı mal rejimi uygulamasını kabul etmiştir.
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Eşlerin, evlilik süresi boyunca para ve emekleri ile kazanmış oldukları malların, evlilik sona erdiğinde yarı yarıya paylaşmalarını belirten bu rejim, kanuni mal rejimi olarak da bilinmektedir. Eşler herhangi bir sözleşme yapmamış, diğer mal rejimlerinden birini de tercih etmiş olmamaları halinde eşler arasındaki mallara edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaktadır.
- Mal ayrılığı Rejimi: Eşlerin mallarının ayrı olduğunu ifade eden bu rejime göre her eşin malı kendisine ait olur, paylaşım söz konusu değildir.
- Paylaşımlı Mal Ayrılığı: Kendi malları üzerinde tasarruf hakkına sahip olan eşlerin, kime ait olduğu belli olmayan mallar üzerinde ortak paylaşım hakkına sahip oldukları mal rejimi türüdür.
- Mal Ortaklığı: iki farklı mal çeşidinin olduğu bu mal rejiminde, eşlerin kendi malları ve ortak mallar vardır. Eşlerin evlilik süresi boyunca beraber edindiği ortak mallar üzerinde, eşlerin bir bütün olarak tasarruf hakkı mevcuttur.
Evlilik Sözleşmesinde Dikkat Edilecek Hususlar
- Sözleşmeyi imzalayacak olan kişiler, ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. Sözleşmeyi imzalayacak olan kişinin fiil ve isteklerinin nedeni ile sonuçlarını kavrayacak nitelikte, bunlara uygun davranacak nitelikte olması gerekmektedir.
- Sözleşmeyi imzalayacak olan eşin yaş hususu ya da kısıtlı olup olmaması da önemlidir. 18 yaşından küçük olan ya da kısıtlı olan eş, yasal temsilcisinin izni olmadan imzalayamayacaktır.
- Yabancı uyruklu ve Türkçe bilmeyen eşin evlilik sözleşmesini yeminli tercüman ile birlikte noterde imzalaması şarttır. Notere gitmeden önce yeminli tercüman için notere bilgi verilmesi gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Eşim evlilik sözleşmesi yapmamı istiyor, buna mecbur muyum?
Evlilik sözleşmesi, eşlerin iradesiyle yapılır. Eşlerden biri tek taraflı olarak diğerini bu sözleşmeyi yapmaya zorlayamaz. Ancak yapılması her iki tarafın da yararına olacaktır.
Daha önce yapılmış evlilik sözleşmesi tek taraflı feshedilebilir mi?
Hayır, evlilik sözleşmesi ancak her iki eşin de rızasıyla feshedilebilir. Tek taraflı fesih mümkün değildir.
Evlilik sözleşmesinde belirlenen mal rejimi sonradan değiştirilebilir mi?
Evet, evlilik sözleşmesi tarafların anlaşmasıyla her zaman değiştirilebilir. Yeni bir sözleşme yapılarak farklı bir mal rejimi kararlaştırılabilir.
Evlilik sözleşmesi yaparsak miras haklarımızı kaybeder miyiz?
Hayır, miras hakları kaybedilmez. Sözleşmede miras payları belirli bir oranda sınırlandırılabilir, tamamen ortadan kaldırılamaz.
Evlilik sözleşmemizi gizli tutabilir miyiz?
Hayır, evlilik sözleşmesi mutlaka noterde tescili yapılmalıdır. Tescil ile sözleşme içeriği resmi kayıtlara geçer ve artık gizli değildir.
Sonuç
Evlilik sözleşmesi aile hukuku içerisine yer aldığından dolayı, avukatların bu hukuk alanında bilgili olması önemlidir. Aynı zamanda alanında tecrübeli olan avukatlar sürecin iyi yönetilmesini sağlayabilecekleri için, avukat tercihinde titiz davranılması gerekir. Aksi durumda hak kayıpları yaşanabilir. Bu doğrultuda hukuk büromuza gelerek bizlerle tüm detayları görüşmeniz mümkündür. Aynı zamanda bizlere ulaşarak, evlilik sözleşmesi ve ilgili süreç hakkında detaylı bilgileri öğrenebilirsiniz.
